Helaas, het product is niet meer beschikbaar.
Sluiten
Bij het werken in de openbare ruimte moet je altijd rekening houden met bepaalde risico's. Je bedenkt het misschien niet direct, maar ook allergische reactie(s) horen daarbij. Lees dit Arboweetje om meer te weten te komen over allergieën en de buitenruimte.
Allergie en de wet
Allergieën vallen onder het beroepsziekteprotocol. De arboregeling spreekt van een ‘beroepsziekte’ als een aandoening, blessure of ziekte het gevolg is van ‘een belasting die in hoofdzaak het gevolg is van het werk of de werkomstandigheden’. Was de onveilige of ongezonde werkbelasting er niet geweest, dan was de blessure of beroepsziekte er niet geweest.
Een beroepsmatig verkregen allergie behoort benaderd te worden als een beroepsziekte. De arbo-arts kan een belangrijk bijdrage leveren hoe er beroepsmatig met de allergie moet worden omgegaan. Ook de werkgever dient op basis van zijn zorgplicht rekening te houden met de allergische reactie van zijn medewerker.
Zie verder ook eerdere nieuwsbrieven en de arbocatalogus van de groenvoorziening.
Zie ook: beroepsziekten
Wat zijn allergieën?
Een allergie is een reactie van het menselijk afweersysteem (het immuunsysteem) op stoffen van buitenaf waar het lichaam normaal gesproken niet heftig op behoort te reageren.
De stoffen die bij mensen zo’n heftige reactie kunnen veroorzaken, noemen we allergenen. Bekende allergenen zijn bijvoorbeeld gras- en boompollen (die hooikoorts kunnen veroorzaken), huisstofmijten, huisdieren en voedsel. Veel allergische reacties bouw je op. Dat betekent dat je de eerste keer dat je in aanraking komt met een allergeen weinig last zult ondervinden, maar dat je bij herhaalde blootstelling steeds meer last krijgt.
Symptomen
Bekende symptomen van allergie zijn roodheid, bultjes, zwelling, jeuk, benauwdheid of eczeem. Bij allergie kan een reactie heel snel en plotseling optreden. Als het lichaam heel heftig reageert, kun je zelfs in een allergische of anafylactische shock raken. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren als je allergisch bent voor wespensteken en door een wesp gestoken wordt.
Er zijn verschillende typen allergische reacties. Het voert te ver om die hier allemaal te behandelen. Dit Arboweetje gaat dieper in op een aantal allergenen die je kunt tegenkomen tijdens het werken in het groen.
Voorbeelden van allergenen in de buitenruimte
Pollen
Pollen (stuifmeel) van planten, vaak grassen of boomsoorten, kunnen hooikoorts veroorzaken. Ongeveer 15 tot 25 % van de mensen in Nederland heeft in meer of mindere mate last van hooikoorts.
De hooikoortsreactie wordt veroorzaakt door pollen die via de wind worden verspreid. Hooikoorts is seizoensgebonden, maar het maakt wel uit voor welke pollen je precies allergisch bent. Ben je bijvoorbeeld allergisch voor berkenpollen, dan zul je alleen in de bloeiperiode van de berk (april, mei, juni) last ondervinden. Helaas kun je voor meerdere planten/pollen allergieën ontwikkelen, seizoensgebonden is dus een rekbaar begrip.
Het raadplegen van zogenaamde pollenkalenders is raadzaam. Enkele interessante sites met een pollenkalender zijn: pollennieuws, wiki hooikoorts & allegra
Vaak ontwikkel je naast een pollenallergie ook gemakkelijk een voedselallergie. Dit heet kruisallergie.
Platanenstof
Misschien heb je het weleens gemerkt als je een plataan snoeit in de zomermaanden: jeukende ogen, niezen, hoesten of jeuk in je keel.
De oorzaak: elke platanensoort heeft onder zijn blad een soort viltige beharing. Deze beharing bestaat uit pluizige sterhaartjes die een hooikoortsachtige, allergische reactie kunnen veroorzaken. Tijdens het snoeien komt er een poederachtige stof vrij die deze haartjes bevat. Blootstelling aan deze stof kan zorgen voor de allergische reactie. Soms komen ook huidreacties voor, de huid is rood geïrriteerd en kan behoorlijke jeuken. Ook braken en andere klachten komen voor. De klachten kunnen steeds erger worden naarmate de blootstellingsduur en/of de frequentie toenemen.
De ene persoon zal hiervan weinig hinder ondervinden, terwijl de ander juist erg veel last heeft. Ook de weersomstandigheden kunnen van invloed zijn of iemand wel of juist geen last heeft van de viltige haartjes.
Hoe voorkom je dat je in aanraking komt met deze platanenhaartjes?
Wat moet je nu doen als je toch een allergische reactie vertoont? Meestal verdwijnen de klachten vanzelf als de blootstelling is beëindigd, dus niet meer bij de bomen in de buurt komen kan al helpen. Bij jeukende ogen moet je niet gaan wrijven in je ogen. Dit maakt de jeuk alleen maar erger. Om de jeuk te verminderen kun je een aantal minuten een nat washandje of koude kompressen op je ogen leggen. Bij een jeukende keel kun je het beste water drinken.
Er zijn meer planten die een soortgelijke reactie kunnen veroorzaken, al is het viltige haartje anders van structuur. Een voorbeeld hiervan is de Viburnum rhytidophyllum ((leerbladige) sneeuwbal).
Ook andere bekende plantensoorten kunnen allergische reacties veroorzaken.
Enkele voorbeelden:
De brandharen van de eikenprocessierups
De eikenprocessierups (Thaumethopea processionea) is de rups van een nachtvlindersoort. De eikenprocessierups kan van mei t/m juli voor flink wat overlast zorgen. De boosdoeners bij deze plaag zijn niet de rupsen zelf, maar hun zogenaamde netel- of brandharen.
De rupsen gaan, meestal ’s nachts, groepsgewijs in processie op zoek naar voedsel (eikenbladeren), vandaar de naam eikenprocessierups.
Elke rups heeft zo'n 700.000 brandhaartjes die zeer licht in gewicht zijn en die gemakkelijk door de wind worden verspreid. Dit vindt vooral plaats van half mei tot eind juli. Van juli tot september kunnen er haren uit de lege nesten waaien. Deze zijn vrijwel onzichtbaar voor het blote oog. Ook aan de voet van de boom kunnen brandharen aanwezig zijn, de rupsen overwinteren namelijk in de grond.
De brandharen waaien door de lucht en dringen met hun weerhaakjes in de huid, ogen en luchtwegen. Na contact met de kleine, pijlvormige brandharen van deze rups kunnen klachten ontstaan zoals jeuk, huiduitslag, irritatie aan de ogen of aan de luchtwegen. Niet iedereen heeft hier evenveel last van. Maar vooral mensen die veel in aanraking komen met de brandharen of die al allergisch zijn, kunnen flink last hebben van irritatie. De klachten kunnen soms snel opkomen. Gelukkig verdwijnen de meeste klachten na een paar dagen. Maar werknemers die werkzaam zijn in de bestrijding van de eikenprocessierups lopen de kans dat ze een chronische allergie oplopen. De allergie kan dan zo heftig worden dat medicatie noodzakelijk is, zelfs een anafylactische shock is mogelijk. Zo'n anafylactische shock kan levensbedreigend zijn. Snel handelen is dan zeer noodzakelijk! Meestal is de betrokkene op de hoogte van de allergie en heeft hij medicatie bij zich. Ook de collega’s moeten in dat geval op de hoogte zijn van de allergie en weten wat ze moeten doen bij een allergische aanval.
Hoe voorkom je dat je in aanraking komt met de brandharen?
Ben je toch geraakt door de brandharen, ga dan niet wrijven of krabben, maar was of spoel de huid en ogen met water. Sommige mensen raden ook aan om eerst je huid met plakband te strippen om de haartjes te verwijderen. Kleding moet goed gewassen worden, bijvoorbeeld in de wasmachine op 60° Celsius.
Bijen- en wespensteken
Waarom de ene persoon normaal en de andere persoon abnormaal (heftig) reageert op bijen-of een wespensteek (het gif) is niet geheel duidelijk. Ook is niet altijd duidelijk of het nu om een allergische reactie of om een vergiftiging gaat. Over de overgevoeligheidsreactie is wel veel bekend. Tijdens de steek komt er een hoeveelheid gif in de huid terecht. Bij een persoon die eerder gestoken is door een bij of wesp kan het contact tot een overmatige huidreactie en een overgevoeligheidsreactie leiden. Deze wordt geleidelijk aan erger. Het kan zelfs leiden tot anafylactische shock.
Bij niet-allergische personen ontstaat rond de steekplaats een bultje dat rood wordt en hevig kan jeuken. Dit bultje is meestal na een paar dagen verdwenen. Maar bij mensen met allergie ontstaat er een veel ernstiger reactie. Het kan zich uiten in rode bultjes (= galbulten ) over het gehele lichaam - ook op de handpalmen en voetzolen - die gepaard gaan met hevige jeuk. Daarnaast kunnen onder andere de ogen en lippen opzwellen.
Als er zwellingen in de hals en nek (soms niet zichtbaar) optreden, kan de patiënt steeds moeilijker spreken en slikken. Daarbij kan de ademhaling worden belemmerd. De symptomen lijken op die van een astma-aanval. Kortademigheid, piepen en een drukkend gevoel op de borst kunnen optreden. Ook het maag-darmkanaal kan betrokken worden bij de reactie: misselijkheid, braken, diarree, buikkrampen en het laten lopen van ontlasting komen voor. Maar ook kan de urine spontaan geloosd worden. In het ergste geval kan de bloeddruk sterk dalen en kunnen er hartritmestoornissen ontstaan, soms gevolgd door bewustzijnsverlies, de beruchte anafylactische shock. Meestal treden deze reacties binnen een kwartier na een steek op.
Mensen die sterk reageren hebben meestal medicatie bij zich in de vorm van een EpiPen auto-injector. Deze pen bevat adrenaline. Dat werkt echter maar tijdelijk. Daarom is het van groot belang dat collega’s op de hoogte zijn van de allergie en dat ze bij een aanval direct bellen met een huisarts of met 112, want deze vorm van allergie is levensbedreigend!
Voor alle allergieën geldt: Neem bij een allergie altijd contact op met je huisarts, zeker wanneer je voor het eerst te maken krijgt met allergieverschijnselen. Er kunnen vele complicaties optreden!
Persoonlijke beschermings middelen (PBM’s)
De juiste PBM’s kunnen een hoop leed voorkomen. Het mondkapje, bij voorkeur klasse P3, en de veiligheidsbril zijn al eerder genoemd. Ben je professioneel werkzaam in het groen, dan zijn een wegwerpoverall, een volgelaatsmasker, handschoenen, (vloeistofdichte) laarzen enz. noodzakelijke middelen. Vergelijk het met de benodigde PBM’s bij asbestverwijdering.
Tot slot
Welke vorm van allergie je ook hebt, het is essentieel dat je naaste collega’s (en familieleden) op de hoogte zijn en geïnstrueerd zijn hoe te handelen bij een allergische aanval. Zet het op papier en onderteken het. Mogelijk valt het dan onder het mantelzorgregeling. Het toedienen van medicatie van deze orde mag namelijk wettelijk gezien niet gebeuren zonder uitdrukkelijke toestemming van het slachtoffer. Maar bedenk: als je niets doet, bestaat het risico dat je collega overlijdt!
Geraadpleegde bronnen:
Meer weten?
Voor nadere informatie kun je contact opnemen met IPC Groene Ruimte: 026 - 3550100
Ing. Arnold Bakker
Veiligheidskundige (HvK)
Koningsweg 35,
6816 TG Arnhem
Postbus 393,
6800 AJ Arnhem
Iedere werkdag geopend van 08:00 tot 17:00 uur.
| Telefoon | 026 35 50 100 |
| Fax | 026 44 55 629 |
| info@ipcgroen.nl |
