ARBOweetjes

Verantwoordelijkheid verhoogt betrokkenheid van werknemers werkzaam in de buitenruimte

Door: Arnold Bakker - Trainer/Adviseur/Relatiebeheerder IPC Groene Ruimte en Veiligheideskundige (HvK)

In dit Arboweetje besteden we aandacht aan een onderdeeltje welzijn, één van de pijlers van  de Arbeidsomstandighedenwet. Een onderwerp dat ik na de vorige Arboweetjes graag onder u aandacht wil brengen. Want we hebben het steeds over de zorgplicht van de werkgever gehad. Maar als de werkgever de zorgplicht en zijn Arbobeleid goed invult wat is dan de meerwaarde, naast de wettelijke aspecten.

Iedereen die werkt in de buitenruimte heeft zijn eigen verantwoordelijkheden, voor zijn eigen taken en op zijn eigen niveau. Dat geldt alle medewerkers die werkzaamheden verrichten voor werkgevers. Denk hierbij aan bijvoorbeeld overheden en aannemers.

Als je de vorige Arboweetjes gelezen hebt dan lijkt het wel dat de werkgevers voor alle zaken verantwoordelijk zijn. Maar dat is niet waar natuurlijk, ook werknemers  hebben verantwoordelijkheden. Ja ze kunnen zelfs onder bepaalde omstandigheden ook aansprakelijk worden gesteld. Ja ze zijn zelfs soms beboetbaar door de inspecteur SZW. Maar daar gaat dit Arboweetje niet over, wellicht komt dat nog is een keer aanbod.

Het lijkt een open deur, maar het dragen en verdelen van verantwoordelijkheid is niet altijd even vanzelfsprekend. Anders zou het immers overbodig zijn om de verantwoordelijkheid in de arbeidssituatie zo nadrukkelijk bij wet te regelen. Er zijn echter ook andere, betere, motieven dan de wet om verantwoordelijkheden te dragen en te delen.

Verantwoordelijkheid volgens de Arbowet
In de Arbowet is de inbreng van werknemers in het proces over hun eigen arbeidsomstandigheden nadrukkelijk geregeld. In het Burgerlijk Wetboek wordt min of meer aangegeven dat werknemers actief betrokken moeten zijn (en houden) bij het arbeidsproces. De Arbowet bevat bepalingen met betrekking tot samenwerking en overleg, de mogelijkheid van deskundige bijstand en de bijzondere rechten van de ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging. Er dient serieus naar de persoonlijke omstandigheden en afgegeven signalen van de werknemers geluisterd te worden.

Kort gezegd komt het er op neer dat de werkgever en werknemer samen verantwoordelijk zijn voor zo optimaal mogelijke invulling arbeidsomstandigheden, wat betreft de 3 pijlers van de Arbowetgeving namelijk: Veiligheid, Gezondheid en Welzijn (VGW) . Niet alleen die van de eigen werknemer(s), maar ook van derden niet eigen werknemers, zoals stagiaires, uitzendkrachten bijvoorbeeld. De gezamenlijke verantwoordelijkheid betekent dat het werk zodanig dient ingericht te zijn dat het passend is bij de werknemer. Het werk moet uitdagingen en keuzes hebben, die  passen bij het opleidingsniveau en het sociale niveau  van de werknemer, etc. Dit wordt in toenemende mate  belangrijker, de overheid gaat steeds minder een voorschrijvende rol vervullen.

Verantwoordelijkheid werkt beter
In de wet is het formeel goed geregeld, maar wat schiet je ermee op, dat kun je je terecht afvragen. Het is bewezen dat een medewerker die zich verantwoordelijk en betrokken voelt, een hoger gevoel van welzijnsbeleving kent dan een medewerkers waarvoor dit niet geldt. Dit heeft voordelen voor zowel de werknemer als de werkgever. Tenslotte gaat iedereen het liefst met plezier naar zijn werk. Wat zich direct vertaald in de ziekteverzuimcijfers, deze zal gaan dalen namelijk. Maar ook is het terug te vinden in het onderhoud van de machines deze wordt beter uitgevoerd. En iedereen weet dat onderhoud gerelateerd is aan veiligheid, duurzaamheid en gezondheid.

Investeren in een verantwoordelijke, betrokken medewerker levert meer op dan het kost, als is dat zeker niet altijd zichtbaar, helaas. Maar ik, de schrijver van dit artikel is hiervan overtuigd.. De meerwaarde is echter niet altijd getalsmatig uit te drukken. De voordelen zitten zoals al gesteld bijvoorbeeld in een lager ziekteverzuimcijfer, maar ook een hogere arbeidsproductiviteit, een hogere arbeidsbeleving wat zich vertaald in meer veiligheidsbeleving. Maar zeker ook in het sociale vlak zijn er winstpunten te behalen, denk maar aan het informele circuit. Aan de koffietafel wordt een probleem aan de orde gesteld en men komt tot een oplossing.

Kwaliteitsbeleving
Werken in de buitenruimte is een mooi vak, waar je veel voldoening uit kunt halen. Maar als je het plezier in je werk ook uitstraalt, krijg je er meer voor terug. Dit werkt niet alleen binnen het een team, het heeft ook een belangrijk effect op de kwaliteitsbeleving van de buitenruimte. Als medewerker in de buitenruimte steef je naar zo goed mogelijke kwaliteitsbeleving van je werk, als voorbeeld nemen we een straat die je schoon gemaakt hebt. De werkgever, opdrachtgever en het publiek kijkt echter niet alleen naar het onderhoudsniveau van de buitenruimte, hun kwaliteitsbeleving is veel breder. Zij waarderen het ook dat je als werknemer laat zien dat je een professional bent, die plezier heeft in z’n werk en die goed kan communiceren met collega’s en publiek.

Eigenlijk kunnen we stellen als de werknemer zich gewaardeerd voelt. De werkgever zorgt er voor dat de rand voorwaardelijk zaken (zie ook eerdere Arboweetjes) goed geregeld zijn. Dan zal de kwaliteit en de productiviteit toenemen.   

Met de Arbokant goed  regelen bespaar je dus geld en andere problemen. Daarom is het van belang dat we ons dit goed realiseren. Want we zie Arbo vaak als betuttelende regeltjes, en dat zijn ze zeker niet.

Modderige plekken, volle afvalbakken, kapotte voorzieningen, hinderlijke takken, te hoog gras. Het zijn voorbeelden van kleine ‘oneffenheden’ waar het moderne, kwaliteitsbewuste publiek in de openbare ruimte zich aan stoort. Als medewerker met een groot verantwoordelijkheidsgevoel heb je een belangrijke antenne-/signaalfunctie: je ziet en hoort veel, je bent aanspreekpunt voor het publiek. Zij verwachten niet alleen een adequaat antwoord op hun vragen, maar ze verwachten ook dat er met hun opmerkingen en vragen wat wordt gedaan. Het liefst natuurlijk zo snel mogelijk.

Je kunt een goed bedoelde of kritische opmerking afdoen met, ‘ik zal het melden’ of ‘u kunt het melden in de gemeentelijk klachten App’. Wat meer betrokkenheid en initiatief wordt zeker gewaardeerd door de werkgever en publiek. Zo mogelijk los je een probleem direct op, hoe meer verantwoordelijk hoe meer eigen initiatief er gewaardeerd wordt. Je kan ook aangeven wanneer de werkzaamheden gaan gebeuren als het niet door jou opgelost kan worden. Maar leg wel uit waarom het nog even gaat duren. Om zo kunnen handelen heb je verantwoordelijkheid nodig. Niet omdat het wettelijk moet, maar vooral omdat het beter werkt.

Zowel binnen het team, als naar buiten is verantwoordelijkheid en betrokkenheid een belangrijke factor in de kwaliteitsbeleving van een iedereen.  Het is een onderdeel van modern management, cq. moderne bedrijfsvoering, waarop je als directie of bestuur moet (durven) investeren.

Veel werkgevers vragen in toenemende mate dat werknemers werken volgens het HEP principe, Hoffelijk, Empathisch en Proactief, wat zich uiteindelijk vertaalt in het gedrag dat nadat een vraag van een bezoeker of het publiek is beantwoord, er wordt aangegeven “ kan ik verder nog iets voor u betekenen. “. Dit is al weer een stapje verder in gastheerschap. Een werknemer wordt gezien als een vertegenwoordiger van de werkgever.

 

Opleiding en training
Een goede medewerker heeft niet alleen goed zicht op de uit te voeren werkzaamheden, hij/zij voelt ook verantwoordelijkheid en kan vaardig communiceren met collega’s en publiek  Behalve een vakmatige vorming vereist dit een goede sociale vorming, die toegesneden is op  de individuele eigenschappen en interesses. Niet voor niets wordt hieraan in de diverse IPC Groene Ruimte opleidingen steeds meer aandacht besteedt aan dit onderwerp als in het verleden. Onze maatschappij vraagt dit ook van ons. Daarnaast kun je je sociale en communicatieve vaardigheden aanscherpen door middel van trainingen. Maatwerk is het meest effectief gebleken dan standaard trainingen.

 

Burkardttheorie       Veilig werken is een kwestie van mentaliteit, motivatie, gewoonte,                                      vanzelfsprekendheid. Benadruk succes (van veilig gedrag). Verminder de nadelen Maak gevolgen duidelijk. Bemoeilijk de mogelijkheden.

Opleiding is mooi, maar met opleiden alleen ben je er niet. Ook de sfeer op het werk en natuurlijk de beloning zijn belangrijke aspecten. Over hoe dit werkt, zijn verschillende theorieën opgezet. Die van Maslow (vooral de sociale kant) en Burkardt ( de veiligheidskant) zijn de bekendste.

Om ook je verantwoording te durven nemen in zaken die een snelle beslissing en handeling behoeven, heb je niet genoeg aan verantwoordelijkheid. Je hebt ook kennis van zaken nodig en het vertrouwen van je leidinggevende, directie of bestuur.

Maslow
De behoefte theorie van Maslow vraagt wel even wat uitleg, zeker gezien het voorgaande.

De behoeftenhiërarchie van Maslow bestaat uit vijf stappen die vertaald zijn naar basisbehoefte van een mens. Deze genoemde behoeften gaf Maslow weer in de vorm van een piramide. Hij stelde, je kunt pas aan sociale contacten werken als er voldaan is aan je lichamelijke behoeften voldaan is en je voldoende veiligheid hebt.

Dat betekend in dit kader, dat een werknemer zich erkend voelt en verantwoordelijkheid durft en kan nemen. Op een hogere trede gaat functioneren, wat weer invloed heeft op zijn omgeving. Zowel privé als werk. Het welzijn gaat omhoog met alle gevolgen van dien. Wat ook belangrijk is om je te realiseren dat als iemand zich niet veilig (bestaanszekerheid) voelt hij ook maar beperkt open kan staan om zich sociaal te gedragen. Je kan dan als werkgever nog zo goed je best doen om meer verantwoordelijkheid te geven, omdat het allerlei voordelen biedt maar het waarschijnlijk niet lukken. Het is een totaal plaatje  Alle randvoorwaarden moeten we kloppen en ingevuld zijn.
Opleiding helpt wel maar ten dele.

Tot slot

Plezier in het werk en professionaliteit gaan al dan niet spelenderwijs hand in hand. Ze vergroten de veiligheid en het welzijn en (daardoor) ook de gezondheid bij het verrichten van werkzaamheden in de openbare ruimte.

 

Plezier in je werk is het belangrijkste wat er is. Daar hoort respect voor je werk en je mening over het werk natuurlijk ook bij. Het geeft een goed gevoel als je jouw ideeën uitgevoerd ziet worden. Het geeft invulling aan je professionaliteit en je eigenwaarde. Kortom: het geeft een goed gevoel. Als je met plezier werkt, word je bovendien veel alerter naar je omgeving toe en dat verhoogd je veiligheid.

 

Om echt veilig te kunnen werken, moet je ook de risico’s kunnen  inschatten, die je loopt tijdens het werk in de buitenruimte. Denk hierbij niet alleen aan aanrijdgevaar of het gebruik van machines en gereedschappen. Door een deugdelijke, passende opleiding verminder je de kans dat je een ongeval overkomt. Kijk ook eens goed naar de piramide van Maslow:  hoe beter je functioneert, hoe meer je jezelf herkent op een hoger niveau. Dit uit is zich niet alleen op je werk maar ook privé.

De wet geeft je de mogelijkheid, soms zelfs de plicht, om invloed uit te oefenen op je eigen werkomgeving door onder andere werkbespreking, functionerings- en PersoonlijkOpleidingsPlan (POP) gesprekken. Maak er gebruik van, voor jezelf en voor anderen.

Deel deze pagina