Groene oase op hoogte lang geen toekomstmuziek meer

IPC-trainers Mattijs en Sijbrand over de groeiende rol van groene daken en gevels

Het zwarte dak. Nederland staat er bol van. Vlak, zwart en bovenal: onbenut. Zonde eigenlijk, vinden ook groene daken- en gevelspecialisten Mattijs van Dalen en Sijbrand Noome. Met de biodiversiteit- en klimaatcrisis die ons als een zware wolk boven het hoofd hangt, vraagt ons leef- en woonklimaat om vergroening en meer vakkennis. Zowel om regenwater beter op te kunnen vangen en verkoeling te bieden, als een bijdrage te leveren aan de biodiversiteit. 

Ter verduidelijking: volgens de Atlas Leefomgeving hebben we in Nederland een totaal dakoppervlak van ruim 1,2 miljard vierkante meter, waarvan meer dan 600 miljoen vierkante meter plat dak. Dat biedt een enorm potentieel in het kader van ruimtelijke ontwikkeling en vergroening, maar ook andere functies die op het maaiveld door ruimtetekort niet gerealiseerd kunnen worden.  

Eerder regel dan uitzondering

De tendens onder projectontwikkelaars en woningbouwcorporaties is dan ook onmiskenbaar: bouwen waarbij rekening wordt gehouden met de omgeving, ook wel 'natuurinclusief' genoemd, is eerder de regel dan uitzondering, zo vertelt Mattijs, duurzaam ondernemer en trainer bij IPC Groene Ruimte. "Een gebouw zonder groene componenten is niet meer te verantwoorden. Grote projectontwikkelaars schrijven zich niet maar zo in op een tender waar geen groen aan te pas komt. Daarin zie je dat groenprofessionals in een heel vroeg stadium al betrokken worden vanwege hun specialisme. Waar groen voorheen als optie werd aangeboden in bouwprojecten, zie je nu dat het standaard onderdeel uitmaakt van het pakket aan duurzame maatregelen." 

'Waar groen voorheen als optie werd aangeboden in bouwprojecten, zie je nu dat het standaard onderdeel uitmaakt van het pakket aan duurzame maatregelen'

Sijbrand haakt in: "Het is van grote meerwaarde als je een partner al aan de voorkant meeneemt, bijvoorbeeld om te bepalen welke doelsoorten waar zitten en welke nestkasten je gaat toepassen op het dak. Dat kan niet meer met een eenvoudig sedumdak, we hebben het dan over meerdere voorzieningen. Groenprofessionals worden niet meer achteraf meegenomen om het groen af te prijzen, maar denken actief mee aan de voorkant om projecten zo klimaatadaptief en groen mogelijk te realiseren." 

Integraliteit als instrument 

Natuurinclusief is wellicht een term die uitleg behoeft; het impliceert dat de natuur ook mee mag doen in onze maatschappij. Feitelijk zijn de rollen juist omgedraaid. Als samenleving zijn we onderdeel van die natuur waarbij de diensten die zij levert, niet onbeperkt zijn. Dat hoeft niet te betekenen dat we helemaal niet meer moeten bouwen, maar wel dat we systematisch anders moeten kijken naar wonen, zo is de overtuiging bij IPC Groene Ruimte. Het is daarom van grote meerwaarde als verschillende partijen van de openbare ruimte al vanaf de tekentafel de koppen bij elkaar steken om verschillende functies te combineren.  

Daarin zie je dat overheden de koers doorzetten door in aanbestedingen meer punten te gunnen aan natuurinclusieve projecten. Enkel een sedumdak levert in enkele gevallen geen punten meer op, zo vertelt Sijbrand, die zich met name bezighoudt met projectontwikkeling. Ook hij meent dat groen steeds vaker en vroeger wordt meegenomen bij projecten. "Zo moeten groenprofessionals met een landschapsarchitect aan de gang om te laten zien hoe ze hun plannen gaan realiseren. Het besef begint steeds meer te komen bij grote projectontwikkelaars." 

Het multifunctionele dak

Het dak is buitengewoon geschikt voor vergroening of andere functies, gemeente Rotterdam pioniert er bijvoorbeeld flink op los. Zo organiseert zij de Rotterdamse Dakendagen waarbij een luchtbrug verschillende daken met elkaar verbindt. "Rotterdam profileert zich bij uitstek in Nederland en wereldwijd als innovatieve stad om functies toe te kennen aan die daken en daar betrekken ze veel stakeholders in", vertelt Mattijs. "Dat doet de gemeente Rotterdam door daken open te stellen voor een groot publiek waardoor de bewustwording toeneemt en mensen de potentie gaan inzien van de mogelijkheden van de inrichting van het dak." 

'Rotterdam profileert zich bij uitstek in Nederland en wereldwijd als innovatieve stad om functies toe te kennen aan daken'

Er ligt ongetwijfeld een enorm potentieel voor de groene dak- en gevelsector. Waar we op het maaiveld vechten om de ruimte, staan de daken te springen om in gebruik genomen te worden ten goede van de biodiversiteit, natuurbeleving, verkoeling, energie en waterberging. Met een prettiger woon- en leefklimaat als gevolg. 

Professionals nodig

Professionals met vakkennis zijn nodig om die ambitie te realiseren. Denk bijvoorbeeld aan dak- en gevelspecialisten die kennis hebben van hoe je dergelijke groene daken aanlegt of onderhoudt. Om die reden maakt IPC Groene Ruimte slim gebruik van professionals als Sijbrand en Mattijs die met één been in de praktijk staan, en met de ander voor de klas om cursisten die kennis bij te brengen. In de doorlopende leerlijn Groene daken en gevels verzorgen Sijbrand en Mattijs de trainingen onderhoud, aanleg en voorman/uitvoerder om de dak- en gevelspecialist van morgen klaar te stomen voor de vraag van vandaag. 

Wil je meer weten over de doorlopende leerlijn Groene daken en gevels? Klik hier voor meer informatie. 

Deel deze pagina