Weg met mooi, leve de natuurlijke processen

^{door: Eddy Schabbink - IPC Groene Ruimte}

Nog niet zo lang geleden trof ik in de wijk waar ik woon een aantal bewoners aan, die druk bezig waren met het uitsteken van paardenbloemen in het gemeentegroen. Ze wilden de natuur vóór zijn, voordat diezelfde paardenbloemen in gezellige pluizenbollen zouden veranderen, die zich vervolgens bij de eerste de beste windvlaag zouden transformeren tot honderdduizenden paardenbloemenzaden die vervolgens de gazons van de bewoners zouden infecteren. Weg met die lelijke paardenbloemen! Het zag eruit als een gezellige actie. Gelukkig maar, want de natuur laat zich, helaas voor ons, niet dwingen en trekt zich dus ook niets aan van onze ideeën over mooi en lelijk.

En nu zijn er ook acties om de biodiversiteit te verhogen door juist kruidenmengsels in te zaaien in de openbare ruimte. De bedoeling is goed: we zorgen daarmee voor een grotere kruidenrijkdom, zodat meer (fauna)soorten daar voordeel bij hebben. En wij hebben er ook nog eens lol van, omdat we dan soorten kunnen zaaien die mooi bloeien.

Maar het is de vraag of we de biodiversiteit daarmee echt een duurzame dienst bewijzen. Niet zelden moeten we de natuur namelijk een handje helpen om het plan te laten slagen. Vaak moet de bodem eerst ‘geschikt’ gemaakt worden voor het laten slagen van het inzaaiplan. Dat betekent bijvoorbeeld: afgraven, of juist bemesten. Gevolg: hoge kosten, want graafwerk, en daarna beheren, want anders niet elk jaar mooie bloemen. Opnieuw vechten we tegen de natuur vanwege een door ons bedacht plan.

Maar de natuur laat zich niet dwingen en regelt zijn zaken zelf. Welke planten er in een bepaald gebied gedijen, wordt bepaald door natuurlijke processen. Licht, lucht, bodem, temperatuur en water bepalen of een plant zich ergens vestigt. De dynamiek van de bodem en de omgeving verandert voortdurend. Eerst komen er soorten die zich thuis voelen in die specifieke bodem. Dat trekt weer andere soorten aan die zich daar dan weer in thuis voelen. En zo gaat dat door. Willen we een door ons bedacht zogenaamd eindbeeld in stand houden, dan zullen we dus voortdurend moeten ingrijpen. Willen we dat?

Je kunt ook denken: wat gebeurt er als ik niets doe? Wordt het zicht op de weg verminderd? Hangen er takken over, zodat weggebruikers daar last van hebben? Schieten er overal nieuwe bomen en struiken op? Formuleer dat soort praktische randvoorwaarden en grijp daar vervolgens gericht op in. En laat de natuur bepalen welke soorten er komen. Dat kan een verrassend beeld opleveren.

En hoe zit het dan met ‘mooi’? Misschien moeten we eens accepteren dat de ideeën daarover voortdurend veranderen. Willen we ons openbaar groen daar steeds weer aan onderwerpen en hoge kosten maken? Misschien is de natuur van zichzelf al mooi genoeg. En, wie weet, gaan we die mooie gele paardenbloem nog eens zien als welkome gast in onze openbare ruimte

Deel deze pagina