Helaas, het product is niet meer beschikbaar.
Sluiten
In dit Arboweetje besteden we opnieuw aandacht aan werken onder koude omstandigheden in de buitenruimte. Deel 1 belichtte de wettelijke kant van dit onderwerp. In deel 2 maken we kennis met de achterliggende theorie bij letsels veroorzaakt door kou, maar ook met de EHBO bij koude- en bevriezingsletsels.
Het komt nogal eens voor dat je bij werkzaamheden in de buitenruimte te maken krijgt met kou. Een aantal dagen tot weken per jaar is het vaak zelfs extreem koud.
In deel 1 hebben we gezien dat er nogal wat maatregelen genomen kunnen worden om koudeletsels te vermijden. Een ongeluk zit echter in een klein hoekje. Vaak is er een ‘niet-zeuren-mentaliteit’: kou hoort erbij als je buiten aan het werk bent. Helaas slaat onderkoeling geleidelijk toe, je merkt er in eerste instantie niet veel van en je werk moet toch ‘even’ doorgaan. Maar juist in dat woordje ‘even’ schuilt het gevaar: het kan leiden tot levensbedreigende situaties.
In dit deel behandelen we twee hoofdgroepen van letsels:
Net als bij hitteletsels is het Oranje kruis hier de leidraad.
1 Koudeletsels
Onderkoeling
De gemiddelde lichaamstemperatuur van mensen is ongeveer 37 °C. Als de lichaamstemperatuur lager wordt dan 35 °C, praten we over onderkoeling. De lichaamstemperatuur is dan zodanig gedaald, dat de (normale) stofwisseling in gevaar komt.
Er zijn drie vormen van onderkoeling te onderscheiden:
Indien de lichaamstemperatuur onder de 25 °C komt, wordt de situatie levensbedreigend en kan de persoon in een coma raken, wat vaak gepaard gaat met een hartstilstand.
De afweerfase (fase 1)
Symptomen:
De kerntemperatuur van het lichaam daalt onder de 35 °C. Symptomen die deze fase kenmerken:
EHBO-maatregelen:
De uitputtingsfase (fase 2)
Symptomen:
De kerntemperatuur daalt verder en ligt tussen de 27 en 33 °C. Bijkomende symptomen:
EHBO-maatregelen:
De verlammingsfase (fase 3)
Symptomen:
De kerntemperatuur daalt onder de 27 °C. Bijkomende symptomen:
EHBO-maatregelen:
Het grote probleem bij onderkoeling is de geleidelijkheid waarmee het gebeurt. Je merkt eigenlijk niet dat je onderkoeld raakt. Veel mensen hebben het weleens zo koud gehad dat hun tanden begonnen te klapperen, fase 1 dus. Maar ze hebben dan niet in de gaten dat ze, als ze niet ingrijpen, snel naar fase 2 of 3 kunnen afglijden. Herken dus de fases en ga er op de juiste wijze mee om: onderbreek het werk en ga even opwarmen!
2 Bevriezingsletsels
Bevriezing doet zich voor wanneer delen van de huid (en onderliggend weefsel) door de kou zijn aangetast. In de lichaamscellen ontstaan ijskristallen die de cellen onherstelbaar beschadigen.
De grootste kans op bevriezing heb je In de uiteinden van je lichaam (vingers, tenen, neus en oren).
Een verschil tussen onderkoeling en bevriezing is dat onderkoeling het gehele lichaam raakt en bevriezing een deel van het lichaam aantast.
Ook bij bevriezing zijn er drie fases:
Eerstegraads bevriezing
Symptomen:
EHBO-maatregelen:
Tweedegraads bevriezing
Symptomen:
Het lijkt erg op een brandwond, veroorzaakt door thermische hitte:
EHBO-maatregelen:
De oorzaak is koude, dus de eerste hulp is opwarmen. Helaas is dit ook zeer pijnlijk.
Bel de huisarts voor advies of ga naar hem/haar toe. Met instemming van de huisarts kun je het onderstaande doen:
Derdegraads bevriezing
Symptomen:
Ook hier lijken de symptomen erg op een derdegraads brandwond:
EHBO-maatregelen:
Deze zijn vrij simpel: je gaat altijd naar de huisarts, of een ziekenhuis.
Alcohol en kou: geen goede combi
Veel mensen denken dat alcohol een heilzame werking heeft bij het bestrijden van kou, maar dat is zeker niet het geval. Alcohol leidt tot vaatverwijding en dat zorgt ervoor dat het lichaam juist sneller afkoelt. Door de benevelde geest vindt er een slechte communicatie van de zenuwen plaats en krijgt de persoon niet door dat hij het koud heeft.
Daarbij heeft alcohol een verdovende werking op het lichaam en ook op spier- en bindweefsel. De bloedvatwanden zijn van bindweefsel gemaakt en dat bindweefsel verzwakt door de alcohol.. Daardoor kan het bloedvat onvoldoende vernauwen. Door een verminderde communicatie tussen hersenen (zenuwen) en bloedvat krijgt het bloedvat geen of onvoldoende prikkels om samen te trekken. De vaatverwijding kan een warmtegevoel geven en een roder worden van de huid, wat weer leidt tot een mogelijke verkeerde diagnose.
De Sint-Bernardhond met zijn tonnetje met drank is een mooi beeld en tja, een goede borrel warmt ogenschijnlijk wel even op. Maar het blijft een mythe, zij het een mooie, dat het goed helpt. Laat de alcohol in de kou dus achterwege!
Tot slot
Het is belangrijk dat je je bewust bent van de risico’s die je dagelijks loopt tijdens het werken in de buitenruimte. Maar ook moet je de symptomen herkennen van allerlei signalen die het lichaam afgeeft als het dreigt fout te gaan. Het is zeer aan te bevelen om een BHV-training uit te breiden met onderwerpen als koudeletsels, ook al wordt er bij uitvoering van werkzaamheden in de openbare ruimte vaak wel makkelijk over dit onderwerp gedaan. Met ons veranderende klimaat en werkzaamheden is aandacht voor werken in koude omstandigheden zeker op zijn plaats. Zo verklein je de gezondheidsrisico’s en blijft de openbare ruimte een mooi vakgebied om werkzaam in te zijn.
IPC Groene Ruimte kan voor u een voorlichting verzorgen over dit onderwerp, maar zij kunnen ook uw gehele BHV-training als maatwerktraject verzorgen.
Meer weten?
Neem dan contact op met ing. Arnold Bakker, Veiligheidskundige (HvK) en Oranje kruis-docent bij IPC Groene Ruimte:
E info@ipcgroen.nl
T 026 – 355 0100
Koningsweg 35,
6816 TG Arnhem
Postbus 393,
6800 AJ Arnhem
Iedere werkdag geopend van 08:00 tot 17:00 uur.
| Telefoon | 026 35 50 100 |
| Fax | 026 44 55 629 |
| info@ipcgroen.nl |
